به نقل از «ایران اکونومیست»

نشست پژوهشی در روز دوم جشنواره موسیقی نواحی؛ از عاشقی تا مروگی

تاریخ انتشار: ۲۴ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۱۴۱۹۶

نشست های پژوهشی در پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، یکی از بخش‌های مهم و جذاب است. شاید به اندازه اجراهایش. از آنجا که پژوهش، فرهنگساز است، بنابراین اهمیت دستاوردهای پژوهشی برای اجرا و کاربرد در جامعه نیز بسیار اهمیت دارد.

به گزارش خبرنگار اعزامی ایران اکونومیست، نشست‌های پژوهشی پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران یکی از بخش‌هایی است که این دستاوردها را با ارائه و معرفی، به مرحله اجرا نزدیک‌تر می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در جشنواره امسال موسیقی نواحی که برای نخستین بار به میزبانی گرگان برگزار می‌شود، این بخش‌ها با حضور پژوهشگران موسیقی و علاقه‌مندان و دانشجویان این عرصه، طراوت ویژه‌ای پیدا کرده و از ملال و خستگی به دور شده است.

عاشیقی

در دومین نشست عاشق احد ملکی درباره موسیقی عاشیقی سخن گفت. او یکی از مهمترین بخش‌های این نوع موسیقی را در منش و رفتار عاشیق‌ها عنوان کرد که در اجرا و فعالیت‌هایشان نقش مستقیم دارد و بر تاثیرگذاری مخاطب نیز تمرکز. در فرهنگ موسیقی عاشیقی که مختص منطقه بزرگ آذربایجان است، احترام به پیشکسوت جایگاه والایی دارد و هر آنکه به دنبال آموختن و شاگردی در این عرصه است، می‌باید که این مهم را رعایت کند. مثلا کسی که می‌خواهد عاشیق شود حداقل باید ۱۰ سال شاگردی کند و در این سال‌ها، می‌باید که همچو استاد رفتار کند و از نواختن و خواندن تا راه رفتن و سخن گفتن، همچو او باشد.

ملکی، درباره شروع فعالیتش در موسیقی عاشیقی، توضیح داد؛ زمانی که در دوران جنگ تحمیلی به جبهه رفته بود، در آنجا برای رزمندگان نوحه‌سرایی می‌کرد. با توجه به اینکه پدر او علاقه زیادی به موسیقی عاشیقی داشته، به توصیه ایشان، آموختن موسیقی عاشیقی را بعد از دوران سربازی، آغاز می‌کند. ابتدا از گوش دادن بسیار به آثار عاشیق‌های بزرگ تا شاگردی و آموزش مستقیم با آنان، شروع می‌شود.

 

 

این فعال موسیقی، درباره داستان‌ها و اشعار عاشیق‌ها نیز گفت که در زبان عاشیقی به این قصه‌ها، هاوا می‌گویند که بر گرفته از شرایط زمانه و اوضاع و احوال سازنده آن نشأت می‌گیرد. موسیقی عاشیقی نیز همچون دیگر حوزه‌های اجتماعی، به مرور زمان دچار تحول و شاید پیشرفت شده باشد.

به گفته ملکی، این تحولات در اضافه شدن پرده‌های ساز تا به نت درآمدن نغمه‌ها و آهنگ‌های این نوع موسیقی، مربوط می‌شود. با این حال، او تاکید می‌کند که عاشیق، هنرمندی است که با ساز تنها و آوازش، اصالت می‌یابد. گرچه سازهای دیگری همچون بالابان و دایره کمک کرده است تا این نوع موسیقی توسط نسل‌های بعد، جذاب‌تر شود.

 

مروگی

بخش دوم از دومین روز نشست پژوهشی پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی، با حضور منصوره ثابت‌زاده پژوهشگر موسیقی برگزار شد. او، «مروگی از بخارا تا چهارضرب درواز» را برای ارائه در این نشست انتخاب کرده بود. مرو، نام شهری باستانی در شمال کشور ترکمنستان است که موسیقی ایرانیان بخارا در آن رواج داشته و در طول تاریخ، با تغییر و تحولات در مرزهای جغرافیایی و مهاجرت ایرانیان از مرو به بخارا، این نوع موسیقی نیز در آنجا رواج یافته و جان گرفته است.

ثابت‌زاده از دشواری‌های بسیار برای پژوهش و جست وجوی ریشه‌های موسیقایی در این منطقه سخن گفت و تعریف کرد زمانی که جوان بوده، با ۶۰۰ دلار و یک کوله پشتی و از طریق کشورهای اطراف وارد این منطقه شده و پژوهش‌های را انجام داده است.

او می‌گوید، پژوهش میدانی، روشی بسیار دشوار و طاقت فرسا است و پژوهشگری که می‌خواهد این نوع از کار را انتخاب کند، می‌باید که خود را برای مواجهه با هر نوع از سختی، آماده سازد.

ثابت‌زاده درباره موسیقی مروگی، توضیح داد که این نوع موسیقی، بیشتر مردانه است. یک نفر سردسته که سرخوان نام دارد، سه یا چهار دایره نواز که پس نواز به آنها می‌گویند و یک نفر بازینگر که همان بازیگر یا رقصنده است در این گروه حضور دارند. همه آنچه که در این نوع موسیقی نواخته می‌شود، ایرانی است. از اشعار گرفته تا نغمه‌ها و گوشه‌ها. در واقع فواصل موسیقی مروگی و ترانه‌های آن با موسیقی دستگاهی و موسیقی نواحی ایران قابل انطباق است. ترانه‌های مروگی، بیشتر در حوزه طنز و شوخی، توصیف معشوق، تغزل و بیان مشاغل، بیان می‌شود.

طبق پژوهشی که ثابت‌زاده انجام داده، این نوع موسیقی حتی در جنوب ایران و به عنوان مثال در یزله خوانی بوشهر نیز رواج دارد و این دو نوع موسیقی شباهت‌های زیادی باهم دارد و از یک جنس است. از سوی دیگر، موسیقی مروگی، با موسیقی چهارضرب که در منطقه درواز تاجیکستان است، منطبق است. با این حال، این نوع موسیقی با موسیقی مرسوم در تاجیکستان فاصله زیادی دارد. به همین خاطر است که در منطقه‌ای که موسیقی مروگی رواج دارد، اهالی آنجا خود را ایرانی و از تبار ایرانیان می‌دانند و جملگی به زبان فارسی صحبت می‌کنند.

این پژوهشگر تاکید می‌کند که در واقع موسیقی مروگی، موسیقی مهاجران ایرانی به بخارا است.

ثابت زاده همچنین می‌گوید کسانی که می‌خواهند در حوزه اتنوموزیکولوژی یا قوم-موسیقی شناسی دست به پژوهش و تحقیق بزنند می‌باید که حداقل یک سال در آن قوم که مورد تحقیق آنان است، زندگی کنند. ضمن آنکه آموزش‌های لازم درباره نوع موسیقی و فرهنگ و هنر آن منطقه را نیز دیده باشند تا بتوانند پژوهشی کارآمد و اثرگذار انجام دهند.

پانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران با حمایت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط انجمن موسیقی ایران و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان از ۲۳ تا ۲۷ آبان ماه در گرگان برگزار می‌شود.

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: جشنواره موسیقی نواحی ، گرگان ، جشنواره موسیقی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: جشنواره موسیقی نواحی گرگان جشنواره موسیقی جشنواره موسیقی نواحی موسیقی نواحی ایران پانزدهمین جشنواره نوع موسیقی موسیقی عاشیقی ثابت زاده بخش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۱۴۱۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بیمه فعالان سرود پیگیری می‌شود/چند پیشنهاد به موسیقی فارس

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، امیرحسین سمیعی مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه حامد جلیلی مدیر دفتر سرود و محمدعلی مرآتی دبیر جشنواره موسیقی نواحی عصر روز گذشته ۹ اردیبهشت وارد استان فارس شد و با جمعی از فعالان موسیقی استان فارس دیدار کرد.

در این دیدار که در تالار گفت‌وگوی اداره کل فرهنگ و ارشاد استان فارس انجام شد، در ابتدا مدیر انجمن موسیقی استان فارس، رهبر ارکستر فیلارمونیک فارس، برخی از اساتید، نوازندگان و اهالی هنر و موسیقی به بیان نکات و دیدگاه های خود درباره وضعیت موسیقی از جنبه‌های گوناگون پرداختند. این در حالی است که بعد از صحبت هنرمندان و فعالان موسیقی، سمیعی و همراهانش به پاسخ و بررسی مسایل پرداختند.

کم و کاستی ها را می پذیریم

امیرحسین سمیعی اظهار کرد: هدف از سفر به استان‌های مختلف بررسی مشکلات و پیگیری معضلات مربوط به جامعه موسیقی است؛ همچنین بررسی و به رای گذاشتن ظرفیت‌های عظیمی که در استان‌های مختلف وجود دارد و پرداختن بی چون و چرا به همه مناطق از دیگر اهداف دفتر موسیقی وزارت ارشاد به شمار می‌رود. البته که نگاه ما در جشنواره موسیقی فجر ۱۴۰۲ توجه به عدالت فرهنگی بود؛ لذا تلاش کردیم تا این عدالت فرهنگی را با توجه به بضاعت نخستین سالی که این جشنواره برگزار شد ایجاد کنیم. البته کم و کاستی‌هایی وجود داشت و به این نتیجه رسیدیم که قدم اصلی برای رفع این کاستی‌ها، خارج شدن از تهران و سفر به استان‌های مختلف کشور برای ارزیابی وضعیت موسیقی است.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره ظرفیت‌های خوب و ارزشمند استان فارس پیرامون حوزه موسیقی گفت: من معتقدم که در حوزه موسیقی شیراز اتفاق فوق‌العاده‌ای در حال رخ دادن است و اگر نسبت به این اتفاقات بی‌توجه باشیم از نگاه اصلی وزارت که عدالت فرهنگی است دور خواهیم شد. البته رصد استعدادها و موسیقی‌هایی که در جهت تقویت فرهنگ و ریشه‌های ما عمل می‌کند، ضرورت دارد. ضمن اینکه من بر این باورم بسیاری از مشکلات در عرصه موسیقی مساله اعتبارات و نقدینگی نیست؛ ۹۰ درصد از مشکلات افراد فعال در این عرصه مبنای مالی و حمایتی ندارد بلکه مبنای معنوی دارد.

نباید موسیقی جدی در صف اجراهای دیگر پاپ قرار بگیرد

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: اتفاقاتی که در شیراز و استان فارس می‌افتد می‌تواند الگویی برای سایر استان‌ها باشد. ممکن است در برخی استان‌ها موسیقی نواحی جلوتر باشد، در برخی استان‌ها موسیقی جهانی به صورت علمی‌تری دنبال شود و در بعضی دیگر نیز موسیقی ایرانی پیشتاز باشد اما در استان فارس هم در موسیقی ایرانی هم در آواز جمعی، هم در موسیقی جدی و ارکستری اتفاقات خوبی رقم خورده است؛ حتی می‌توان گفت این حرکات خودجوش و باکیفیت را در پایتخت هم نداریم؛ در شیراز یک جوشش اساسی در حال جریان است.

وی عنوان کرد: ارکسترها در بعضی استان‌ها به دشواری شکل می‌گیرد اما در استان فارس این ارکسترها به صورت حرفه‌ای شکل گرفته و در حال فعالیت هستند، حتی نگاه به آواز کلاسیک در شیراز تخصصی‌تر از تمام استان‌هاست. من معتقدم نباید موسیقی جدی در صف اجراهای دیگر پاپ قرار بگیرد. مبنای این سفر این است که ما این سیستم فرآیند بروکراتیک را کنار بگذاریم و باور کنیم که می‌توانیم مشکلات را با گفت‌وگو حل کنیم. ضمن اینکه بایستی شرایطی فراهم شود تا گروه‌های موسیقی جدی برای اجرای صحنه‌ای مجبور نباشند در لاین نوبت قرار بگیرند چراکه این نوع موسیقی است که به فرهنگ ما ضریب می‌دهد.

برای موسیقی فارس باید کار ویژه انجام داد

وی با بیان اینکه موسیقی جدی در فارس به مرزی رسیده که باید دیده شود، گفت: بررسی وضعیت موسیقی در فارس و تناسب‌سنجی این برآیند نشان از موفقیت فوق‌العاده فارس در حوزه موسیقی می‌دهد، لذا برای فارس باید کار ویژه انجام داد. بایستی فعالان در این عرصه دغدغه‌های خود را بی واسطه بیان کنند، ما هم در مرکز موسیقی تمام تلاشمان را به کار می‌گیریم تا این سد شکسته شود و ارتباطات با مرکز موسیقی به یک مکاتبه اداری محدود نشود.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: در دولت سیزدهم تلاش شده تا این سدها شکسته شود؛ سفر به استان‌های مختلف با این هدف انجام می‌شود تا ما بتوانیم بدون واسطه با افراد فعال در این عرصه رو در رو شویم و تدابیر کافی برای اجرایی شدن سیاست‌ها و حل مشکلات در این بخش اتخاذ شود.

دفتر موسیقی، بیمه اهالی سرود را پیگیری می کند

حامد جلیلی مسؤول دفتر سرود اداره کل موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این جلسه گفت: هدف دفتر سرود در ۲ سال گذشته ارتقای سطح کیفی گروه‌های سرود، ساماندهی گروه‌ها و پیدا کردن استعداهایی بوده که در این زمینه وجود دارند و دیده نمی‌شوند، برای تحقق این امر راهکارها و برنامه‌هایی ارایه شده و بدون شک امسال نیز گام بزرگی در این مسیر برداشته خواهد شد. در حال حاضر آموزش مربیان گروه سرود به صورت جدی پیگیری می‌شود و این اقدام در مراحل بعدی به صورت پیشرفته‌تر در هر استان دنبال خواهد شد.

وی با بیان اینکه بیمه اهالی سرود توسط صندوق هنرمندان به صورت جدی در حال پیگیری است، گفت: معمولا گروه‌های سرود در هیچ رسته‌ای از هنر جای داده نمی‌شوند، لذا پیگیری‌هایی برای حل مشکل بیمه آنها صورت گرفته و در سال جاری بیمه اهالی سرود انجام خواهد شد.

جلیلی درباره کمک‌های مالی به گروه‌های سرود گفت: ۱۰ هزار گروه سرود در کشور داریم؛ گروه‌هایی از کوچک‌ تا بزرگ که قابلیت بالایی در این عرصه دارند. ما معتقد هستیم گروه‌های بزرگ باید آنقدر توانمند شوند که بتوانند گلیم خود را از آب بیرون بکشند؛ به اعتقاد ما گروهی که به اجرای میدانی نرسد گروهی است که در اجرا موفق نبوده است. ما براین باوریم بحث هنری جداست و بحث سلیقه مردم هم که باید در ساخت کارها لحاظ شود، به صورت جداگانه مورد توجه است.

وی ادامه داد: باید به همه گروه‌ها رسیدگی شود و اگر بخواهیم بحث مالی را برای همه آنها پیش ببریم حقوق بسیاری از گروه‌ها ضایع می‌شود، در بحث آموزش هم بحث رسانه به صورت جدی تعریف شده و بر این باور هستیم که اگر مربی، رسانه را بشناسد می‌تواند اثر تولیدی خود را در فضای مجازی منتشر کند.

پوست‌اندازی برای عدالت فرهنگی شنیداری موسیقی نواحی

محمدعلی مرآتی دبیر پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران هم گفت: از سال گذشته پوست‌اندازی برای عدالت فرهنگی شنیداری موسیقی نواحی ایران آغاز شد؛ ملاک برای شرکت در این جشنواره به احترام بزرگان موسیقی بر اساس یک فراخوان تعریف شد.

محمدعلی مرآتی ادامه داد: موسیقی نواحی ایران یک موسیقی سطح هنری است که نخبگان و بزرگان گروه‌های شرکت کننده را انتخاب می‌کنند و ما تلاش می‌کنیم شرایط را برای اجرای شرکت کنندگان در این جشنواره ایجاد کنیم، متأسفانه هنوز این ظرفیت را نداریم که از همه گروه‌ها برای حضور در این جشنواره دعوت کنیم. ظرفیت استان فارس از منظر موسیقی در تنوع فرهنگ شنیداری موسیقی اقوام بر همگان روشن است؛ در این استان اقوام مختلفی در کنار هم موسیقی فراقومیتی ایجاد کردند.

دبیر پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در پایان گفت: امسال به زودی از اداره‌کل‌ها خواسته می‌شود که ظرفیت موسیقی را اعلام کنند؛ بدون شک ساز و کار امسال دقیق‌تر خواهد بود. خود منطقه‌ها افراد را معرفی می‌کنند و ظرفیت‌بندی‌ها مشخص می‌شود تا بتوانیم از این طریق عدالت موسیقی نواحی را ایجاد کنیم.

کد خبر 6091776 علیرضا سعیدی